Karty debetowe czy kredytowe są dziś tak powszechne, że używamy ich już niemal odruchowo. Tymczasem wiele faktów na ich temat może Cię zaskoczyć. Kiedy wydano pierwszą kartę płatniczą na świecie, jaka jest różnica między MasterCard a Visa i czy istnieje tylko jeden sposób na blokadę karty w momencie kradzieży? Sprawdź, jakie tajemnice skrywa przed Tobą niepozorny kawałek plastiku, który codziennie nosisz w portfelu!
Z tekstu dowiesz się:
- kiedy do użytku weszła pierwsza karta płatnicza na świecie,
- co wspólnego ma karta płatnicza ze złotym podziałem znanym z matematyki,
- ile transakcji kartą jest rejestrowanych dziennie w Polsce,
- jaka jest różnica między kartami Visa i MasterCard,
- czy istnieje tylko jeden sposób na blokadę karty płatniczej.
Miliony osób na całym świecie codziennie płacą kartą płatniczą. Nic dziwnego – w ten sposób dokonujemy transakcji w sklepach, kinach czy internecie, a ostatnio coraz częściej także w urzędach. Przeczytaj nasz tekst i poznaj 5 zaskakujących faktów na temat kart, o których prawdopodobnie nie wiedziałeś!
1. Pierwsza karta płatnicza weszła do użytku w 1914 roku
Pierwszą kartę płatniczą wydała amerykańska firma Western Union i początkowo nie miała nic wspólnego z działalnością banków. Był to oznaczony numerem kawałek blaszki, który umożliwiał dokonywanie zakupów przez klientów firmy. Pracownicy sklepów po prostu spisywali numer karty i zapisywali go w rejestrze, co było sporym ułatwieniem przy zakupach na kredyt.
Ojcem kart, jakie znamy dzisiaj, jest Frank McNamara. To on w 1950 roku założył firmę Diners Club, która umożliwiała swoim klientom płacenie za zakupy w restauracjach, na stacjach benzynowych i w sklepach bez używania gotówki. Był to czysty przypadek – pewnego dnia McNamara wybrał się do restauracji i zapomniał portfela. Tak wpadł na pomysł stworzenia kart płatniczych. Historia transakcji bezgotówkowych rozpoczęła się na dobre kilka lat później, gdy w 1958 roku firma American Express wprowadziła na rynek pierwsze plastikowe karty płatnicze.
Do Polski idea kart płatniczych dotarła dopiero w 1991 roku. Wówczas wydano pierwszą kartę kredytową o nazwie Visa Business, a obowiązkowy depozyt na karcie wynosił 200 mln ówczesnych złotych.
2. Boskie proporcje karty płatniczej
W przeciwieństwie do monet czy banknotów rozmiar kart płatniczych na całym świecie jest taki sam. Karta ma formę prostokąta o wymiarach 85,60 × 53,98 mm oraz grubości 0,76 mm – tak w 2003 roku zadecydowała Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna. Wymiary karty płatniczej są bliskie złotemu podziałowi – gdyż stosunek dłuższej krawędzi prostokąta do krótszej wynosi 1,6. Ta cyfra, nazywana też boską proporcją, już od czasów starożytnych fascynowała matematyków, architektów czy artystów (z Pitagorasem, Euklidesem i Leonardem da Vinci na czele). Miała ona duży wpływ na harmonijną estetykę projektów, ponieważ prostokąt o boskiej proporcji – np. karta płatnicza – może być podzielony na kwadrat oraz mniejszy prostokąt o tych samych proporcjach. Złoty podział jest wykorzystywany także we współczesnej analizie rynków finansowych, np. w odbiciu Fibonacciego.
3. W I kwartale 2019 roku Polacy zapłacili kartą 1,25 mld razy
Tak wynika z raportu Narodowego Banku Polskiego, opublikowanego w czerwcu 2019 roku. Transakcje bezgotówkowe stanowiły wówczas 88,7% wszystkich transakcji przy użyciu karty (pozostałe 11,3% to transakcje gotówkowe, np. wypłaty z bankomatu). Wartość pojedynczej płatności wynosiła średnio 64 zł. Ich łączna suma to 79,8 mld zł. Wygląda więc na to, że coraz chętniej i częściej korzystamy z kart płatniczych. Jak stwierdzono w raporcie NBP, wynika to m.in. z coraz szerszego dostępu do terminali płatniczych.
4. Jaka jest różnica między MasterCard a Visa?
Visa i MasterCard to dwie największe organizacje płatnicze. Zrzeszają banki i inne finansowe instytucje, a ponadto przetwarzają informacje związane z transakcjami za pomocą kart. Początkowo obydwie organizacje różniły się walutą, w jakiej dokonywano rozliczeń – wartość transakcji przy użyciu kart Visa przeliczano na amerykańskie dolary, zaś te dokonane kartą MasterCard na euro. Dziś nie ma to już większego znaczenia, bowiem sposób rozliczania transakcji leży w gestii danego banku. Użytkownicy kart MasterCard mogą jednak odczuć różnice podczas płatności kartą zagranicą – z uwagi na tzw. podwójny spread, czyli przeliczenie kursu, płatność w innej walucie niż euro lub dolary może wygenerować dodatkowe, choć niewielkie koszty.
Pozostałe różnice między MasterCard a Visa to te natury estetycznej. Karty różnią się logo i nazwą 3-cyfrowego kodu umieszczonego na odwrocie karty – w przypadku Visy jest to CVV2, zaś w przypadku MasterCard – CVC2. Nie wpływa to jednak na użytkowanie karty. Obydwie organizacje oferują jednak podobne usługi swoim klientom, posiadają programy lojalnościowe i nawiązują współpracę z organizacjami charytatywnymi.
5. Zastrzeżenie karty – bezpłatna usługa polskich banków
Utrata lub zgubienie karty płatniczej może nieść za sobą poważne konsekwencje – od kradzieży po wyłudzenie danych. Związek Banków Polskich opracował więc bezpłatny system zastrzegania kart, który umożliwia szybką blokadę karty na wypadek jej utraty – w ten sposób instrument płatniczy przestanie być aktywny, a Ty ochronisz swoje pieniądze. Jak zastrzec kartę? Wystarczy, że zadzwonisz pod darmowy numer 828 828 828 (zapisz go w swoim telefonie) i podasz nazwę swojego banku – to jedyna informacja, jakiej będziesz potrzebować. System automatycznie przekieruje Cię na infolinię Twojej placówki, gdzie będziesz mógł zablokować kartę.
